Inleiding: Wegwijs in de Belgische Plaatsingsprocedures voor Overheidsopdrachten
De Belgische Wetgeving inzake Overheidsopdrachten (voornamelijk de Wet van 17 juni 2016) voorziet in een divers aanbod aan plaatsingsprocedures. De keuze voor een specifieke procedure hangt af van diverse factoren zoals de geraamde waarde van de opdracht, de complexiteit, en de aard van de behoefte van de aanbestedende overheid. Een goed begrip van deze procedures is essentieel voor zowel aanbesteders als inschrijvende ondernemingen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste procedures en hun kenmerken.
Overheidsopdracht van beperkte waarde
Dit zijn opdrachten met een geraamde waarde van minder dan 30.000 euro (excl. btw).
- Definitie: Deze opdrachten zijn enkel onderworpen aan de basisbepalingen van Titel 1 van de wet (met uitzondering van artikelen 12 en 14) en de bepalingen inzake het toepassingsgebied.
- Kenmerken:
- Afsluiting: Kan eenvoudig worden gesloten via een aanvaarde factuur (artikel 92 van de Wet van 17 juni 2016).
- Flexibiliteit: Biedt een zeer soepel kader voor kleine aankopen.
Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking
Dit is een procedure waarbij de aanbestedende overheid de door haar gekozen ondernemers een offerte vraagt en met een of meer van hen over de voorwaarden van de opdracht kan onderhandelen (artikel 2, 26° van de Wet van 17 juni 2016).
- Kenmerken:
- Toepassing: Mag enkel worden toegepast in strikt bij de wet opgesomde gevallen. De wetgever staat hier restrictief tegenover vanwege de mogelijke negatieve impact op de mededinging.
- Selectie: De aanbestedende overheid kiest zelf welke ondernemers zij raadpleegt.
- Bekendmaking: Geen voorafgaande publicatie van een aankondiging van opdracht.
- Onderhandeling: Mogelijk over de voorwaarden van de opdracht.
Mededingingsprocedure met onderhandeling
Dit is een procedure in twee fasen (artikel 2, 25° van de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: Elke belangstellende ondernemer mag naar aanleiding van een oproep tot mededinging een aanvraag tot deelneming indienen. Alleen de geselecteerde kandidaten mogen vervolgens een offerte indienen. De aanbestedende overheid kan over de voorwaarden van de opdracht onderhandelen met de inschrijvers.
- Kenmerken:
- Fase 1: Aanvraag tot deelneming en selectie van kandidaten.
- Fase 2: Indiening offertes door geselecteerden en eventuele onderhandelingen.
- Toepassing: Geschikt voor complexe opdrachten waarbij onderhandeling wenselijk is.
Vereenvoudigde onderhandelingsprocedure met voorafgaande bekendmaking
Dit is een procedure in één fase (artikel 2, 29° van de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: Elke ondernemer mag naar aanleiding van een aankondiging van een opdracht een offerte indienen. De aanbestedende overheid kan vervolgens met een of meer van hen over de voorwaarden van de opdracht onderhandelen.
- Kenmerken:
- Toepassing: Vaak gebruikt voor opdrachten onder de Europese drempels waar onderhandeling nuttig is, maar een volledige mededingingsprocedure met onderhandeling te zwaar zou zijn.
- Onderhandeling: Mogelijk.
Openbare Procedure
Dit is een plaatsingsprocedure in één fase (artikel 2, 22° van de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: Elke belangstellende ondernemer mag een offerte indienen naar aanleiding van een aankondiging van een opdracht.
- Kenmerken:
- Toegankelijkheid: Maximaal open voor mededinging.
- Onderhandeling: In principe niet mogelijk (tenzij specifieke wettelijke uitzonderingen).
- Efficiëntie: Relatief snelle procedure.
Niet-openbare procedure
Dit is een plaatsingsprocedure in twee fasen (artikel 2, 23° van de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: Elke belangstellende ondernemer mag naar aanleiding van een aankondiging van een opdracht een aanvraag tot deelneming indienen. Alleen de door de aanbesteder geselecteerde kandidaten mogen vervolgens een offerte indienen.
- Kenmerken:
- Fase 1: Aanvraag tot deelneming en selectie van kandidaten.
- Fase 2: Indiening offertes door geselecteerden.
- Onderhandeling: In principe niet mogelijk.
- Toepassing: Geschikt als men het aantal offertes wil beperken tot de meest geschikte kandidaten.
Concurrentiegerichte Dialoog
Dit is een plaatsingsprocedure voor bijzonder complexe opdrachten (artikel 2, 28° van de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: Elke belangstellende ondernemer mag naar aanleiding van een aankondiging van een opdracht een aanvraag tot deelneming indienen. De aanbesteder voert een dialoog met de geselecteerde kandidaten om een of meer oplossingen uit te werken die aan zijn behoeften beantwoorden. Op basis van de weerhouden oplossing(en) worden de betreffende deelnemers uitgenodigd een definitieve offerte in te dienen.
- Kenmerken:
- Complexiteit: Bedoeld voor opdrachten waarbij de aanbesteder objectief niet in staat is de technische middelen of de juridische/financiële voorwaarden te specificeren.
- Dialoog: Centrale fase om oplossingen te ontwikkelen.
- Fasen: Meerdere fasen (selectie, dialoog, offerte).
Innovatiepartnerschap
Een specifieke procedure voor de ontwikkeling en latere aankoop van een innovatief product, dienst of werk dat nog niet op de markt beschikbaar is.
- Definitie: De aanbestedende overheden hebben toegang tot deze procedure als niet in hun behoefte kan worden voorzien met bestaande oplossingen.
- Kenmerken:
- Fasering: Gebaseerd op de regels van de mededingingsprocedure met onderhandeling (twee fasen: selectie, daarna onderzoeks- en ontwikkelingsfasen met één of meerdere partners, gevolgd door een aankoopfase).
- Focus: Innovatie en co-ontwikkeling.
Specifieke Procedures in de “Social Light” (Sociale en Andere Specifieke Diensten)
Voor overheidsopdrachten betreffende sociale diensten en andere specifieke diensten (opgesomd in bijlage III bij de Wet van 17 juni 2016).
- Definitie: De aanbestedende overheid kan, afhankelijk van de aard en kenmerken van de behoefte, sommige van de bovengenoemde plaatsingsprocedures gebruiken, maar onder andere, vaak vereenvoudigde voorwaarden dan normaal van toepassing.
- Kenmerken:
- Flexibiliteit: Meer vrijheid voor de aanbesteder in de keuze en inrichting van de procedure.
- Voorwaarden: De algemene principes van de wet en de voorwaarden uit artikel 89 van de wet moeten wel gerespecteerd worden (transparantie, gelijke behandeling, etc.).
- Hogere drempelwaarde: Voor deze diensten geldt vaak een hogere drempel voor Europese bekendmaking.
Conclusie
De keuze voor de juiste plaatsingsprocedure is een cruciale stap in het proces van een overheidsopdracht in België. Zowel aanbestedende overheden als ondernemingen dienen de kenmerken en toepassingsvoorwaarden van elke procedure goed te begrijpen om efficiënt en conform de wetgeving te handelen.
Bronnen