Nieuwe regels rond voorschotten bij publieke tenders
In tegenstelling tot privaatrechtelijke contracten, lieten overheidsopdrachten of openbare aanbestedingen lange tijd geen voorschotten toe. Ondernemers moesten eerst zelf investeren in materialen of onderaannemers betalen, nog voor ze enige vergoeding ontvingen. Dat zorgde voor financiële druk, zeker bij opdrachten met een lange doorlooptijd of verplichte borgstelling.
Sinds begin 2024 is dit gewijzigd. De regelgeving voorziet nu in bepaalde gevallen wél voorschotten bij publieke opdrachten. Dit betekent een belangrijke verbetering voor KMO’s die deelnemen aan overheidsopdrachten.
Twee scenario’s voor het toekennen van een voorschot
1. Onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking
Als de overheid zelf ondernemingen uitnodigt om een offerte in te dienen, moet ze een voorschot van 15% van de referentiewaarde voorzien.
- Voor opdrachten van maximaal één jaar is dit gewoon het opdrachtbedrag.
- Voor langere opdrachten: (opdrachtbedrag × 12) ÷ aantal maanden.
2. Andere gunningsprocedures
Hier hangt het voorschot af van het type onderneming:
- Micro-onderneming: 20% voorschot
- Kleine onderneming: 10%
- Middelgrote onderneming: 5%
- Grote onderneming: geen verplicht voorschot (maar mogelijk wel vrijwillig toegekend)
Belangrijke aandachtspunten bij het aanvragen van een voorschot
- Actieve aanvraag vereist: Geen automatisch recht! Stuur een schriftelijke, gedateerde aanvraag of voorschotfactuur naar de aanbestedende overheid.
- Raamcontracten (raamovereenkomsten) geven géén recht op een voorschot. Let dus goed op of je opdracht niet onterecht als raamovereenkomst wordt geclassificeerd.
- Opdrachten met korte uitvoeringstermijn (< 2 maanden) komen niet in aanmerking voor een voorschot.
- Verrekening van voorschotten gebeurt volgens het bestek. Indien niets vermeld:
- 50% wordt verrekend bij 30% uitgevoerde prestaties
- 50% bij 60% uitgevoerde prestaties
Maak duidelijke afspraken om discussies over de verrekening te vermijden, zeker bij opdrachten met vermoedelijke hoeveelheden.
Conclusie
De nieuwe regeling biedt betere financiële ademruimte voor bedrijven die meedingen naar publieke aanbestedingen. Vooral voor KMO’s en micro-ondernemingen is dit een kans om zonder al te veel voorfinanciering te participeren aan overheidsopdrachten. Vergeet echter niet: je moet het voorschot aanvragen, en bij twijfel is het bestek je beste gids.