De succesvolle uitvoering van een overheidsopdracht is vaak het werk van verschillende ondernemingen. Terwijl u als inschrijver voor de ene opdracht gebruik kunt maken van een of meer onderaannemers, kunt u voor een andere opdracht zelf als onderaannemer optreden. In dit artikel bespreken wij enkele punten over onderaanneming.

Vrije mededinging bij overheidsopdrachten

In principe staat het een onderneming vrij gebruik te maken van een onderaannemer in het kader van een overheidsopdracht. Het principe van vrije mededinging zou zich verzetten tegen een algeheel verbod op onderaanneming door de aanbestedende diensten. U kunt dus een aan u gegunde opdracht geheel of gedeeltelijk toevertrouwen aan een andere onderneming. Bij overheidsopdrachten voor werken, overheidsopdrachten voor diensten en overheidsopdrachten voor de levering van goederen kan de aanbestedende dienst in het bestek echter eisen dat bepaalde essentiële taken rechtstreeks door u als geselecteerde inschrijver worden uitgevoerd. Uiteraard zal de aanbesteder vooraf moeten aangeven welke taken hij als essentieel beschouwt.

Bovendien kunt u als geselecteerde inschrijver een opdracht wel in zijn geheel door een onderaannemer laten uitvoeren. Een onderaannemer mag namelijk niet zijn volledige aandeel in de opdracht uitbesteden. Bovendien beperkt artikel 12/3 van het KB Uitvoering de onderaannemingsketen in fraudegevoelige sectoren (ter informatie: de fraudegevoelige sectoren worden hier opgesomd). Afhankelijk van het type opdracht is de onderaannemingscascade beperkt tot twee of drie niveaus. Dit voorkomt een eindeloze keten van onderaannemers.

Wie zijn de onderaannemers bij de aanbesteding?

Een aanbestedende dienst kan vragen dat in uw inschrijving al wordt aangegeven welk deel van de opdracht u eventueel in onderaanneming zal laten uitvoeren en welke onderaannemers u daarvoor zal gebruiken. Veel aannemers maken gebruik van deze mogelijkheid. Als geselecteerde inschrijver kunt u in principe geen beroep doen op andere onderaannemers dan die welke u in de inschrijving hebt vermeld, tenzij de aanbestedende dienst het gebruik van een andere onderaannemer toestaat. Er is dus niets dat u belet om meer dan één onderaannemer in uw offerte op te geven. Zo behoudt u de vrijheid om in geval van gunning te kiezen tussen potentiële onderaannemers. Indien u zich in het kader van het selectieproces echter baseert op de technische en beroepskwalificaties van een bepaalde onderaannemer of zijn relevante beroepservaring, bent u verplicht met die specifieke onderaannemer te werken, tenzij de aanbestedende dienst instemt met een nieuwe onderaannemer en hij aantoont dat de nieuwe onderaannemer over voldoende technische en beroepsbekwaamheid beschikt.

Onderaanneming: regelgeving inzake overheidsopdrachten?

De feitelijke samenwerking tussen de hoofdaannemer en de onderaannemer valt strikt genomen niet onder de regelgeving inzake overheidsopdrachten. De overeenkomst tussen beide ondernemingen staat los van de overheidsopdracht tussen de opdrachtnemer en de aanbestedende dienst. Zo blijft onder meer de geselecteerde inschrijver verantwoordelijk voor de prestatie ten opzichte van de aanbestedende dienst. Deze laatste heeft geen juridische band met de onderaannemers. In financieel opzicht zijn er echter drie bepalingen te noteren:

1. Hoewel de onderaannemer geen overeenkomst heeft met de aanbesteder, kan hij zich, door middel van de rechtstreekse vordering, wel direct tot hem wenden. Blijft de hoofdaannemer financieel in gebreke ten aanzien van de onderaannemer, dan kan die de aanbestedende overheid dus aanspreken, en dit tot zolang die zelf geld verschuldigd is aan de hoofdaannemer. Zo kan een onderaannemer het risico op een financieel verlies verkleinen.
2. Wat de betaling betreft, dient de opdrachtnemer de onderaannemer(s) tevens in kennis te stellen van de betalingsvoorwaarden zoals die zijn opgenomen in de overheidsopdracht. De onderaannemer kan zich op die betalingsvoorwaarden beroepen om betaling van de hoofdaannemer te verkrijgen. Gezien de soms langere betaaltermijnen in de publieke sector, kan dit van groot belang zijn…
3. Tot slot, wat de prijsherziening betreft. Indien de contractprijs een prijsherzieningsclausule bevat en tijdens de uitvoering wordt herzien, moet volgens de regelgeving ook de onderaannemer daarvan profiteren. Het bedrag van het contract moet een waarde hebben van minstens 30.000 euro, of er moet meer dan een 90 dagen liggen tussen de datum van sluiting van het subcontract en de begindatum van de uitvoering van het in onderaanneming gegeven deel van de opdracht. Dit voorkomt dat de onderaannemer de kosten van bijvoorbeeld hogere grondstoffen moet dragen, terwijl de aannemer een vergoeding van de aanbestedende dienst zou hebben ontvangen.